Proslava srpske Nove godine, koja se obeležava 13. na 14. januar po gregorijanskom kalendaru, odnosno 1. januara po julijanskom, zauzima posebno mesto u kulturnom i istorijskom identitetu Srba. Iako smo Novu godinu već proslavili, duplo slavlje se rado pravi u balkanskim zemljama, ali i nekim zemljama Evrope. Tako se ona proslavlja u Srbiji, ali i u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Severnoj Makedoniji i pravoslavnim delovima Hrvatske, ali i u istočnoevropskim zemljama poput Rusije, Ukrajine i Gruzije.
Ova tradicija ima duboke korene u otporu prema pokušajima potiskivanja pravoslavne vere i srpskog identiteta, naročito tokom 20. veka. Godine 1919. Srbija je prešla na računanje vremena po gregorijanskom kalendaru. Kako Srpska pravoslavna crkva nije priznala ovaj kalendar ona je nastavila da obeležava praznike na dotadašnji način. I tako je rođena srpska Nova godina.
Tanjug
Srbi su tek 1923. počeli masovno da obeležavaju julijansku Novu godinu kao simbol očuvanja pravoslavnog nasleđa. U narednim godinama nije bilo viđenije beogradske kafane ili bioskopa koji nisu organizovali "dupli" doček Nove godine. Tokom komunističkog perioda, srpska Nova godina bila je gotovo potisnuta iz javnog života.
Vlasti su pokušavale da suzbiju proslavu svih verskih praznika, pa je čak postojala naredba da kafane 13. januara rade do 22 časa, kako bi se sprečili javni dočeci. Ipak, Srbi su u svojim domovima nastavili da obeležavaju ovaj datum kao čin otpora i očuvanja tradicije. U poslednjim decenijama 20. veka, dočeci na gradskim trgovima i organizovane proslave postali su uobičajeni, čime je ovaj praznik dobio širu popularnost, posebno u urbanim sredinama.
Možda vas zanima…
Proslava srpske Nove godine ima korene u staroslovenskoj i starobalkanskoj tradiciji. Sloveni su ovaj praznik povezivali sa rađanjem sunca, a običaji su uključivali rituale koji simbolizuju obnovu života i borbu svetla protiv tame. Danas prskalice i vatrometi predstavljaju modernu interpretaciju tih drevnih rituala.
Danas je srpska Nova godina deo šireg identiteta pravoslavnih naroda, ali i dokaz upornosti u očuvanju tradicija uprkos brojnim izazovima kroz istoriju.
Schutterstock
Komentari (0)