U 19. veku, Beograd, kao deo Osmanskog carstva, bio je mesto gde su postojali i muški haremi, o kojima se danas malo zna. Ta neobična društvena praksa bila je legitimna i uobičajena u osmanskoj administraciji, a podrazumevala je da visoki zvaničnici, poput beogradskog vezira, održavaju hareme u kojima su mladići, poznati kao “đojleni”, služili kao ljubavnici za novac koji im je isplaćivan iz budžeta tadašnje Srbije.
O čemu se tačno radi, pitate se? Potrudićemo se da vam približimo nivoe turskog hedonizma koje niste mogli ni da zamisliste.
Ono što se malo zna jeste da je Osmansko carstvo u mnogim aspektima društvenog života bilo mnogo liberalnije i tolerantnije u odnosu na hrišćansku Evropu, što se posebno odnosilo na tzv. "mušku ljubav". Turci su takvu vrstu ljubavi istinski uživali, naročito kada je reč o dečacima i mladićima iz osvojenih zemalja. Homoseksualnost je bila opšteprihvaćena, pa u odnosima između starijih muškaraca i mladih dečaka nije bilo ničega što bi se osudilo.
Istoričari tvrde da je sultan Bajazit I prvi otkrio čari "muške ljubavi" i osnovao muški harem, u čemu su ga sledili vojnici i plemstvo. Osvajač Carigrada i Srbije, sultan Mehmed II, smatra se najvećim pokroviteljem "muške ljubavi".
Muški haremi su postojali i u Beogradu
Muški haremi nisu bili nepoznata pojava u Osmanskom carstvu, ali tek sada, zahvaljujući istraživanjima poput onog Ivana Jankovića, pravnika i sociologa, saznajemo više o ovoj kontroverznoj praksi. Janković, u svojoj knjizi "Kata Nesiba i komentari", istražuje ovaj fenomen, ukazujući na to da su u Beogradu mladići, zvani "đojleni", bili plaćeni iz državnog budžeta, dok su Turci i druge ugledne Osmanlije koristili njihove usluge.
"Đojleni" su bili mladi homoseksualni ljubavnici koje su visoki zvaničnici i imućni Turci držali kao seksualne partnere. Novac za njihovo izdržavanje dolazio je iz budžeta Srbije, kroz posebne stavke koje su se odnosile na troškove vezane za harem. Janković napominje da je beogradski vezir bio jedan od mnogih koji su imali ove mladiće na izdržavanju, a za to je država obezbeđivala sredstva.
Možda vas zanima…
Wikipedia
Trošak izdržavanja “đojlena” mogao je dostići na desetine hiljada groša, što je bilo veliko opterećenje za srpski narod, koji je već imao mnogo drugih poreza da plati.
U Osmanskom carstvu, dečaci su često dolazili u harem kao deo ratnog plena, ali i kroz praksu poznatu kao danak u krvi. Ovaj brutalni običaj podrazumevao je da se svake četiri godine iz osvojenih teritorija otimaju dečaci uzrasta od 8 do 10 godina, a potom su slati u Tursku, gde su služili ne samo sultanu, već i širem državnom aparatu.
"Greh islamizma"
Danak u krvi, koji je bio specifičan za osmanski sistem, omogućio je caru da formira elitnu vojsku janičara, ali i da dečake upotrebi u drugim administrativnim funkcijama, uključujući u haremu. Smatra se da je do kraja 17. veka, kada je ovaj običaj ukinut, između 200 i 300 hiljada dečaka iz okupiranih balkanskih i drugih zemalja poslato u Tursku. Ovi mladići su u novoj sredini postajali ključni delovi osmanskog sistema, a mnogi su završavali u haremu, gde su imali specifičnu ulogu kao ljubavnici ili službenici visoke vlasti.
Ovaj fenomen je bio deo šire društvene dinamike pod osmanskom vlašću. Praksa muških harema, koja se smatrala potpuno legitimnom u tadašnjem muslimanskom društvu, bila je u velikoj suprotnosti sa hrišćanskim normama tog vremena, prema kojima je takvo ponašanje bilo nezamislivo. Janković u svojoj knjizi ističe da su hrišćanske zajednice, koje su bile pod vlašću Osmanskog carstva, često racionalizovale ovu praksu kao "greh islamizma" i kao primer nečega što je u suprotnosti sa njihovim religijskim vrednostima.
- U hrišćanskim društvima, postojanje harema, a naročito muškog harema, bilo je nezamislivo. To je ogromna razlika između islama i hrišćanstva u tom periodu - izjavio je Janković u intervjuu za Radio Slobodna Evropa.
Wikipedia
Zanimljivo je da je ovaj društveni običaj bio daleko manje skriven nego što bi se moglo pretpostaviti. Iako odnosi između vezira i "đojlena" nisu bili javni, postojanje tih harema nije se ni pokušavalo prikriti. Za tadašnje Beograđane, to je postalo nešto što je bilo deo svakodnevnog života u gradu pod osmanskom okupacijom, uprkos tome što se o tome javno nije govorilo.
Janković dalje objašnjava da su "đojleni" u mnogim slučajevima služili kao ljubavnici, ali nisu bili isti kao evnusi, koji su takođe dobijali novac od države, ali kroz različite budžetske stavke.
U svom istraživanju, Janković se poziva i na nekoliko konkretnih istorijskih primera. Jedan od njih uključuje slučaj iz 1829. godine, kada je udovica iz Zemuna poslala svog sina Jovana u Beograd kako bi naučio trgovinu. Međutim, uskoro je saznala da njen sin provodi dane i noći u društvu Turaka, donoseći velike svote novca, što ju je navelo da sumnja da je postao deo ove društvene prakse.
Evo koja su bila mesta "muške ljubavi"
Mesta "muške ljubavi" bili su i hamami (javna kupatila), u kojima su radili telaci, mladi dečaci koji su pomagali odraslima pri kupanju, kako piše IgorMaxBlog. Popularni su bili i kočeci, dečaci nemuslimanskog porekla, koji su se bavili plesom, a oblačili su se i šminkali kao žene. Kočeci su plenili ne samo sopstvenom lepotom, već i lepotom igre, da su, prosto, izluđivali muške klijente koji su znali i da se poubijaju oko njih. Zbog toga je sultan Abdulmedžid, sredinom 19. veka, morao da ih zabrani.
Profimedia
Ovi istorijski podaci pružaju značajan uvid u svakodnevni život Beograda u 19. veku, otkrivajući ne samo socijalne razlike, već i duboke kulturne razlike između hrišćanske Srbije i muslimanskog osmanskog poretka. Janković naglašava da je, za Beograđane toga vremena, postojanje muškog harema bilo samo još jedan dokaz "grešnosti islama" i korena neprihvatljivih običaja koje su Turci doneli sa sobom.
Ovaj deo istorije Beograda i Srbije ostaje fascinantno i često neistraženo poglavlje, koje pruža dublje razumevanje života pod osmanskom vlašću, ali i kompleksnih odnosa između religije, kulture i društvenih normi tog perioda.
Komentari (0)